Wulkan Kilauea - fakty dotyczące 30-letniej erupcji

  • Peter Tucker
  • 0
  • 1954
  • 244

Kilauea to jeden z najbardziej aktywnych wulkanów na świecie. Jest to wulkan typu tarczowego, który tworzy południowo-wschodnią stronę Wielkiej Wyspy Hawajów. Wulkan wznosi się na wysokość 4190 stóp (1227 metrów) nad poziomem morza i zajmuje około 14 procent powierzchni lądowej Wielkiej Wyspy. Na szczycie kaldery znajduje się jezioro lawy znane jako Halema'uma'u, o którym mówi się, że jest domem hawajskiej bogini wulkanu, Pele.

Dla przypadkowego obserwatora Kilauea wydaje się być częścią większego wulkanu Mauna Loa, ale dane geologiczne wskazują, że jest to oddzielny wulkan z własnym systemem wentylacji i przewodów. Według US Geological Survey w Kilauea odnotowano ponad 60 erupcji w bieżącym cyklu, a erupcje trwają nieprzerwanie od 1983 r..

3 maja 2018 roku wulkan wybuchł dramatycznie, kilka godzin po trzęsieniu o magnitudzie 5,0 w skali Richtera, które nawiedziło Wielką Wyspę. Erupcja wyrzuciła lawę na osiedla mieszkaniowe w dzielnicy Puna na Big Island, powodując obowiązkową ewakuację pododdziałów Leilani Estates i Lanipuna Gardens, podał Honolulu Star-Advertiser.

Teorie formacyjne

Naukowcy mają dwie teorie na temat powstania Wysp Hawajskich. W przeciwieństwie do większości wulkanów, łańcuch hawajski znajduje się raczej pośrodku płyty Pacyfiku niż na granicy tektonicznej. W 1963 roku J. Tuzo Wilson zaproponował “teoria hotspotów” aby wyjaśnić to niezwykłe umiejscowienie. Wilson zasugerował, że geografia liniowa Wysp Hawajskich wynika z ruchu płyty Pacyfiku nad stacjonarnym punktem wielkiego ciepła z głębi Ziemi…

Koncepcja artysty dotycząca ruchu płyty Pacyfiku nad stałym hawajskim „gorącym punktem”, ilustrująca formowanie się łańcucha hawajskiego grzbietu-cesarza Seamount. (Zdjęcie: USGS)

Ciepło z tego zlokalizowanego gorącego punktu topi płytę Pacyfiku nad gorącym punktem, gdy skalista skorupa jest wypychana na nią przez rozciągające się dno morskie wzdłuż granicy płyty. Topniejąca skała płyty Pacyfiku wytwarza magmę. Mniejsza gęstość niż lita skała płyty, magma wznosi się przez płaszcz i skorupę jako cienka pióropusz termiczny, wybuchająca pod oceanem, tworząc aktywną górę podmorską. Z biegiem czasu niezliczone erupcje zwiększają wysokość góry podmorskiej, aż przełamie powierzchnię oceanu i stanie się wulkanem wyspowym.

Ponieważ płyta Pacyfiku z czasem przesuwa się na północ, wyspa jest odsunięta od hotspotu, a nad hotspotem zaczyna tworzyć się nowa wyspa. W 2009 roku Cecily Wolfe z University of Hawaii użyła czujników dna morskiego, aby zidentyfikować, w jaki sposób fale sejsmiczne rozprzestrzeniają się przez giętką warstwę płaszcza pod skorupą ziemską. Uważa, że ​​jej dowody wskazały lokalizację hotspotu.

W przeciwieństwie do tego nowe badanie przeprowadzone przez geologów z MIT i Uniwersytetu Purdue w 2011 r. Zmapowało warstwy skał w skorupie. Nie mogli znaleźć żadnego śladu jednej chmury termicznej. Zamiast tego znaleźli plik “w kształcie naleśnika” warstwa nienormalnie gorącej skały w skorupie tylko około 403 mil pod powierzchnią, znacznie powyżej płaszcza. Temperatury były od 300 do 400 stopni C (572 do 752 F) wyższe niż oczekiwano na tej głębokości. Dane te sugerują, że hotspoty mogą nie być tak głębokie, jak wcześniej sądzono i mogą nie być trwale ustalone w jednym miejscu. Wolfe przyznaje, że nowe znalezisko ma znaczenie, ale uważa, że ​​wyjaśnienie, w jaki sposób jej pióropusz termiczny i “naleśnik” gorących skał są ze sobą powiązane i jak zapewniają źródło ciepła dla Kilauea i innych aktywnych wulkanów na Hawajach. “Żadna teoria nie jest solidna. Nic w naukach o ziemi nie jest doskonałe,” Wolfe zauważył.

Naukowcy sugerują, że gorąca magma w głębi Ziemi mogła podgrzać skały bogate w węgiel, uwalniając metan do atmosfery i prowadząc do starożytnego ocieplenia. Tutaj lawa z erupcji Kilauea w 2004 roku wpływa do morza. (Zdjęcie: USGS)

Historia erupcji

Rdzenne hawajskie tradycje ustne odnotowują niezwykłą wybuchową historię Kilauea na długo przed tym, zanim europejscy i amerykańscy misjonarze napisali o tym w swoich dziennikach. Badania naukowe wulkanu rozpoczęły się, gdy geolog Thomas Jagger z Massachusetts Institute of Technology odwiedził Hawaje z wykładem i zgłosił się do niego lokalni biznesmeni. Hawaiian Volcano Research Association (HVRA) powstało w 1909 r. W 1919 r. Jagger przekonał National Weather Service do przejęcia pionierskich badań, aw 1924 r. Obserwatorium zostało przejęte przez US Geological Survey..

Obecny cykl erupcji rozpoczął się 3 stycznia 1983 r. Wzdłuż środkowej części wschodniej strefy szczeliny. W kwietniu erupcje zostały zlokalizowane w jednym otworze wentylacyjnym. Fontanny lawy zbudowały stożek żużlowy i rozpryskowy o wysokości 836 stóp (255 metrów), który nazwano Pu'u 'Ō'ō. Częste krótkie erupcje wytwarzały grube, masywne strumienie lawy, które zwykle ochładzały się i zatrzymywały, zanim dotarły do ​​wybrzeża. Jednak w lipcu 1983 r. Lawa nieuchronnie przedostała się do pobliskiej części Ogrodów Królewskich i zniszczyła 16 domów. Kosztowny podział został w dużej mierze porzucony.

W 1986 r. Strumień lawy przecinał miasto Kalapana, gdy lawa przedostała się do morza. Gdy pole lawy rozprzestrzeniło się, ostygło i ponownie rozprzestrzeniło się w ciągu następnych trzech lat, zniszczyło wiele domów i Centrum Turystyczne w Parku Narodowym Wulkanów Hawai'i. W marcu 1990 roku Kilauea weszła w swój najbardziej niszczycielski okres erupcji we współczesnej historii. Latem ponad 100 domów, kościół i sklep zostało zakopanych pod warstwą lawy od 50 do 80 stóp (15 do 24 metrów). [Wybuchowe obrazy: Hawajska Kilauea wybucha od 30 lat]

3 marca 2012 roku 61-letni Jack Thompson opuścił ostatni dom na osiedlu Royal Gardens. Thompson przez lata patrzył, jak lawa opanowała domy jego sąsiadów, pozostawiając obszar Thompsonowi i kilku twardym lokatorom. Ostatnie drogi prowadzące do Ogrodów Królewskich zostały zamknięte w 2008 roku, co zmusiło Thompsona do pokonania kilku mil, aby dotrzeć do drogi dojazdowej, gdy tylko potrzebował czegoś z miasta, ale nadal odmawiał wyjazdu. Wreszcie rankiem 3 marca Thompson i przyjaciel zostali ewakuowani helikopterem, gdy lawa ostatecznie pochłonęła jego dom.

Lawa w kraterze Halema'uma'u wylała się na półkę krateru w październiku 2012 r. [Wideo: Lawa w hawajskim wulkanie osiąga najwyższy zarejestrowany poziom], a lawa dotarła do oceanu w listopadzie [Wideo: Hawajski wulkan Kilauea wylewa lawę do morza], kiedy wylała występ krateru. Lawa ponownie przepłynęła przez półkę w styczniu 2013 roku i nadal wpływa do oceanu, jak podaje USGS.

Wulkan zniszczył setki domów i innych konstrukcji oraz często niszczy lokalne media i drogi. Aktywność na szczycie i wzdłuż stref szczelin można obserwować online za pośrednictwem kamer internetowych umieszczonych w kalderze, a informacje o aktywności Kilauea są codziennie aktualizowane na stronie internetowej USGS.

Autorka pracownicza Becky Oskin przyczyniła się do powstania tego artykułu.

Dodatkowe zasoby

  • Obserwatorium wulkanu Hawaiian Volcano: Kilauea
  • U.S. Geological Survey: „Hotspots”: Mantle Thermal Plumes
  • USGS: Volcano Watch



Jeszcze bez komentarzy

Najciekawsze artykuły o tajemnicach i odkryciach. Wiele przydatnych informacji o wszystkim
Artykuły o nauce, kosmosie, technologii, zdrowiu, środowisku, kulturze i historii. Wyjaśniasz tysiące tematów, abyś wiedział, jak wszystko działa